Provincie Utrecht

In de Statenvergadering van 8 juni was het tijd voor wat heet de 'algemene beschouwingen'. Dit naar aanleiding van de jaarlijkse kadernota, waarin het Provinciebestuur de financiële onderbouwing levert voor haar plannen voor de komende jaren. SP-fractievoorzitter Jan Breur pleitte daarbij voor verbetering van het openbaar vervoer en uitte zijn grote twijfels over het realiteitsgehalte van de enorme groeiplannen in de Provincie. Hieronder zijn volledige betoog.

 Voorzitter,

In de gemeenteraad van Veenendaal heb ik al vele Algemene Beschouwingen op mijn naam staan, maar in dit gremium is het mijn eerste keer. Geloof mij, voor iemand die net de wereld van de Provincie aan het ontdekken is, is dat best spannend. Laat ik dus dicht bij huis beginnen.

Als je vanuit Veenendaal naar Amersfoort wilt met het OV, heb je verschillende opties. Maar je doet er hoe dan ook aanzienlijk langer over dan met de auto. Dat betekent feitelijk dat tussen de tweede en de derde plaats van de provincie het OV de B-keuze is. Dat is niet eerlijk tegenover de mensen die geen auto tot hun beschikking hebben. En voor mensen mét een auto is dit geen stimulans om deze te laten staan. Dat kan niet de bedoeling zijn.

En dan is Veenendaal nog voorzien van behoorlijk OV, met drie treinstations en meerdere buslijnen.
Er zijn ook plaatsen waar er helemaal geen vast OV is; hooguit een flexbus. Maar flexOV is geen echt OV. Een lijnbus rijdt van halte naar halte; en meestal is dat niet van deur tot deur. Een taxi doet dat wel, maar die moet je van tevoren bellen. Flex OV combineert de nadelen van beide vervoersmethoden, en geeft er geen van de voordelen van terug. En voor je dagelijkse ritje naar je werk is een Flexbus, die je keer op keer opnieuw anderhalf uur van tevoren moet bellen, simpelweg geen optie. Daarom heeft de SP, samen met Socialisten Utrecht eerder dit jaar voorgesteld om flex OV te vervangen door volwaardig OV met dienstregeling. En dat blijven we bepleiten!

Het OV is het waard om in te investeren. In de coronatijd is er afgeschaald, omdat er minder reizigers waren. Deze afschaling gaat het Nieuwe Normaal worden. Hiermee krijg je de reizigers niet terug – en zeker de forens niet. Terwijl die juist geld in het laatje brengen. Wil je mensen in de bus krijgen, dan moet de bus rijden. Dat vergt investeringen: you gotta spend money to make money.

De provincie wil graag een OV-concessie die flexibel, wendbaar en duurzaam is, excellent wordt uitgevoerd, en een brede reizigersgroep bedient. Daarvoor zijn er wat ons betreft niet alleen investeringen nodig, maar ook dat het OV in publieke handen komt. Dan zitten we zelf aan de knoppen, en niet een of ander of andere multinational. Ik zei het al eerder: the safest hand is still our own. Bovendien horen nutsvoorzieningen nu eenmaal in publieke handen thuis. Wat voor ons allemaal is, moet van ons allemaal zijn. Wat dat betreft zijn we blij met beslispunt 10 van het Statenvoorstel Kadernota, om deelname in Stedin te onderzoeken. Dit juichen we van harte toe.

De reden dat Stedin ons verzoekt aandeelhouder te worden, is de financiering van de investeringen in de energienetwerken. En die zijn nodig om de provinciale ambitie van 55% hernieuwbare opwe in 2030. Een ambitie die je niet met twee vingers in de neus waarmaakt.
Zeker niet als je tegelijkertijd van plan bent om nog eens fors te groeien. Al is die groei ook niet vanzelfsprekend. In de wereld van vandaag hebben we te maken met energieprijzen die de pan uit rijzen, grondstofprijzen die dat ook doen... plat gezegd: alles wordt duurder. En daar bovenop is er ook nog een tekort aan personeel. Wie moet de huizen bouwen om deze groei werkelijkheid te laten worden?

In de gemeenteraad van Utrecht hebben SP en Partij voor de Dieren gepleit voor een plan B. Een plan dat uitgaat van een lagere groei. Een scenario waar je echt rekening mee moet houden. Vandaar  dat dit pleidooi ook op het provinciale podium gehoord mag worden. De bomen rijken nu eenmaal niet tot aan de hemel.

Ook op het gebied van de stikstofproblematiek houden we onze adem in. Welk beleid zal het rijk maken, en wat wordt er op ons bordje gegooid? Het kabinet heeft een reputatie van verantwoordelijkheden afschuiven. Wat voor impact zal dit hebben op onze groeiambities, onze boeren, onze natuur, ons landschap? 
Het afgelopen jaar is sowieso geen goed jaar gebleken voor samenwerking met mede-overheden.
Denk aan de verbreding van de Rijnbrug. In plaats van dat Gelderland OVER de brug komt, hebben ze een 'taskforce' ingesteld om er ONDERUIT te komen. Hoe betrouwbaar ben je dan nog?

En bij de Rijnbrug in Rhenen ben ik zo goed als thuis. Een mooi punt om af te sluiten.
Ik wens u allen de wijsheid en de goedheid toe om een Provincie Utrecht te maken, waar iedereen welkom is en waar het voor iedereen fijn is om te wonen, werken en recreëren. Een Provincie Utrecht die bestuurd wordt vanuit de waarden van Menselijke Waardigheid, Gelijkwaardigheid en Solidariteit.
En voorts ben ik van mening dat een belasting die “neutraal” staat tegenover inkomensverschillen, de facto in het nadeel is van mensen met een laag inkomen.

Dank u wel.