Provincie Utrecht

Het idee was dat alle fracties samen een vuist zouden maken. En dat dat dan in alle provincies zou gebeuren, zodat “de provincie”, en meer bepaald het Interprovinciaal Overleg (IPO) stevig stelling kon nemen tegen “het rijk”.  Maar dan moesten we ook vinden dat de provincie recht heeft om zelf belasting te heffen, en eigenlijk moesten we sowieso vinden dat de provincies in hun huidige vorm moeten blijven. Daar zijn we niet zo zeker van. Wij willen daar best eens goed over doorpraten. En dus stemden we tegen. Dit is het betoog dat fractievoorzitter Freek Bersch hield.

Voor alle partijen die smachten naar een gezamelijk standpunt van het IPO over de toekomst van de provincie, heb ik een tip. Probeer het eens bij je eigen partij, in plaats van bij het IPO. Bij de SP ging dat heel soepel. Tweede Kamerfractie, Eerste Kamerfractie, Provinciale fracties en zelfs gemeenteraadsfracties willen hetzelfde. De Utrechtse statenfractie wil kleinere provincies, de andere fracties willen dat ook. De Utrechtse fractie hoeft geen nieuw provinciaal belastinggebied, de andere fracties hoeven dat ook niet. Heel overzichtelijk, en ik hecht dan ook weinig waarde aan één standpunt voor 12 provincies. Wat mij betreft hoeven de rijen niet te sluiten.

Als ik het SP-standpunt naast het IPO-profiel over de provincies leg, dan zie ik weinig redenen om met het profiel in te stemmen. Het is te prijzen dat provinciale bestuurders hun eigen bestuurslaag tegen het licht houden. Maar om nou te zeggen: laten we daarmee strijdend naar Den Haag trekken, daar zie ik echt niks in. Het grootste gebrek is dat de hamvraag niet gesteld wordt: wat is het bestaansrecht van het middenbestuur? Geen rare vraag voor een bestuurslaag waarvoor de helft van de kiezers thuisblijft, waarvan bijna niemand weet waar hij over gaat.

De provincies hebben een defensieve houding aangenomen. In reactie op het voorstel voor een kilometerheffing was het meteen: “maar dan willen we een ingezetenenheffing om het afschaffen van de opcenten te compenseren.” Voor de SP is een provinciaal belastinggebied geen noodzaak. Hetzelfde geldt voor de Jeugdzorg. Ook een gemiste kans om kritisch te kijken naar de rol van de provincie, en of er wel een rol voor de provincie is.

De provincies proberen de rijen te sluiten, maar dat lijkt ingegeven door een eigenbelang van bestuurders die bang zijn voor grote hervormingen. De SP ziet meer in een debat tussen partijen met hun ideeën dan tussen Rijk en provincies, waar niet ideeën maar belangen de overhand dreigen te voeren.